Image
Image
Image
Image

ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΟΣΜΗΜΑΤΟΣ ΗΛΙΑ ΛΑΛΑΟΥΝΗ

logo lalaouni

Επ’ ευκαιρίας της Περιοδικής Έκθεσης “Μορφή & Λειτουργία: H Ακολουθία του Σχεδιασμού 200 + 200”, που θα ανοίξει για το κοινό στις 22 Μαρτίου 2022, και του προγράμματος “Satelite” που θα πλαισιώνει την έκθεση με παράλληλες εκδηλώσεις, το Μουσείο Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη ανακοινώνει επιλεγμένα εργαστήρια και ξεναγήσεις που θα πραγματοποιηθούν το φθινόπωρο του 2021 με σκοπό να εντάξουν το κοινό στο πνεύμα της επικείμενης έκθεσης.

lalaounis1 DOC 20210330 10219207 Eik 1280x720

Μορφή & Λειτουργία: Η ακολουθία του Σχεδιασμού 200+200 Διακοσμητικές και Εφαρμοσμένες Τέχνες 1621 – 2021

Η έκθεση τελεί Υπό την Αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Kατερίνας Σακελλαροπούλου

H δημιουργία πάντα ακολουθούσε την λειτουργικότητα. Οι διακοσμητικές και εφαρμοσμένες τέχνες στην Ευρώπη, από τον 17ο έως τον 20ο αιώνα, προσαρμόστηκαν σε κάθε πολιτισμό κινητοποιώντας την έκφραση της τρέχουσας θρησκευτικής, πολιτικής και οικονομικής κανονικότητας, ή επηρεάζοντας την ανατροπή τους, μέσω της χρήσης και της νέας δημιουργίας.
Ο προσδιορισμός «200+200» αφορά στον χρόνο, με σημείο εκκίνησης το πέρασμα από την περίοδο της Αναγέννησης έως την Ελληνική Επανάσταση, καταλήγοντας στην σύγχρονη δημιουργία. Δείγματα Διακοσμητικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών που χρησιμοποιήθηκαν στoν Ελλαδικό χώρο, αλλά παράχθηκαν σε Ευρωπαϊκές πόλεις, αποτελούν πεδίο μελέτης, ως προς την κατασκευή, την χρήση, τον συμβολισμό, αλλά και το κοινωνικό κύρος προσαρμόζοντας την καθημερινή ζωή και διακηρύσσοντας την σημασία της τέχνης μέσα από το πέρασμα της ιστορίας.
Ο πόλεμος για την ελληνική Ανεξαρτησία από την Οθωμανική Αυτοκρατορία (1821-1829) ήταν ένα κοσμοϊστορικό γεγονός που έδωσε πνοή σε ένα νέο έθνος: την σύγχρονη Ελλάδα. Εξελίχθηκε σε έναν ολοσχερή πόλεμο που διαδραματίστηκε σε στεριά και θάλασσα, μια επίμονη μάχη που δόθηκε στο όνομα της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και, κατ’ επέκταση, της νεοτερικότητας. Ως εκ τούτου, ανέδειξε μια μακρά παράδοση ελεύθερης σκέψης και καλλιτεχνικής έκφρασης.

lalaounis2 ilias lalaounis jewelry museum

Παρόλα αυτά, η παρούσα έκθεση δεν εξιστορεί την Ελληνική Επανάσταση, αυτή καθαυτή. Στρέφεται στον υλικό πολιτισμό που διαμόρφωσε και τελικώς, τις κοινωνίες τις οποίες κινητοποίησε ενάντια στους πανίσχυρους Οθωμανούς. Από πολλές απόψεις, οι Έλληνες του 17ου και 18ου αιώνα, στις πόλεις και την ύπαιθρο, μοιράστηκαν τον υλικό πολιτισμό των τυράννων τους, ενώ ταυτόχρονα, ατένιζαν προς τον δυτικό πολιτισμό, γοητευμένοι από τις τέχνες και τις τεχνοτροπίες της Ευρώπης. Ακολουθώντας τα καλλιτεχνικά κινήματα της Αναγέννησης, του Μπαρόκ και του Ροκοκό, η επιρροή στις τέχνες ταξίδεψε ως την Ελλάδα κι εφαρμόστηκε στην αισθητική και τις ανάγκες του τόπου. Συνεπώς, η έκθεση αφηγείται την πολιτισμική διαδρομή, 200 χρόνια πριν την Ελληνική Επανάσταση, μέχρι τον απόηχό της στην σύγχρονη εποχή.
Οι πολιτισμικές αλληλεπιδράσεις ήταν ποικίλες και ουσιαστικές. Πολύ συχνά, τα νοήματα αναστρέφονταν και νέοι συμβολισμοί γεννιόντουσαν. Η δημιουργία των μηχανισμών των όπλων, παραδειγματικά, αποτελεί μελέτη περίπτωσης: συνήθως κατασκευάζονταν στην Ισπανία, την Αλβανία και την Ιταλία και στην συνέχεια εισάγονταν στον ελλαδικό χώρο, αρκετά πριν την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης. Στην Ηπειρωτική Ελλάδα ανακατασκευάζονται και διακοσμούνται με την χρήση των ελληνικών παραδοσιακών τεχνικών μεταλλοτεχνίας. Αυτό είναι το σημείο, όπου οι πτυχές των παραδοσιακών τεχνών της Ελλάδας, φανερώνονται κι έρχονται να αποτελέσουν σύμβολο Ελευθερίας, ιεραρχίας και κοινωνικού κύρους. Ακολούθως, τα επιτραπέζια ρολόγια και τα ρολόγια τσέπης, τα κεραμικά έργα, αλλά και τα παραδοσιακά κοσμήματα, αποτελούν ορισμένες μόνο περιπτώσεις μελέτης της περιόδου αυτής που, σήμερα, αποτελούν ιστορικά κειμήλια που μαρτυρούν την λειτουργικότητα μιας εποχής.
Τα λάφυρα πολέμου, από την άλλη, είναι ορισμένα μόνο από τα αξιοσημείωτα καλλιτεχνήματα που διασώζονται, με τις ελληνικές Ιδιωτικές και Μουσειακές Συλλογές να εξιστορούν την ιστορική αστάθεια της Ευρώπης μέσα στους αιώνες. Σήμερα, αντιστέκονται στον χρόνο, ως κειμήλια και εξέχοντα έργα τέχνης.
Η έκθεση προβάλλει την δημιουργία καλλιτεχνημάτων, την χρήση τους, αλλά και την αισθητική τους ομορφιά, ενώ ταυτόχρονα γίνεται όραμα για την σύγχρονη παραδοσιακή χειροποίητη δημιουργία.

lalaounis3 lalaounis 1900x500

ΧΑΡΤΟΓΡΑΦIΑ: Το Εμπόριο στην Ευρώπη στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας διαφαίνεται και μέσα από την εικονογράφηση των χαρτών του 1700. Οι έμποροι εμφανίζονται από τα τέλη του Μεσαίωνα σαν μια νέα «κάστα» της Ευρωπαϊκής κουλτούρας, ταξιδεύοντας, πλέον, σε Ασία και Αμερική και μεταφέροντας προϊόντα από τους δρόμους της Μεσογείου. Πολλά αντικείμενα ή μέρη αυτών, αλλά και πρώτες ύλες μεταφέρονται με εμπορικά πλοία, δια μέσου της Μεσογείου, στους Τούρκους και τους υποδουλωμένους Έλληνες, με σκοπό την επεξεργασία και την χρήση τους. Οι εμπορικές συναλλαγές διέπονται από κανόνες και συμφωνίες που ορίζονται από συνθήκες, όπως η Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή που έδινε το δικαίωμα στους Έλληνες πλοιοκτήτες να ταξιδεύουν στις θάλασσες με την χρήση της Ρωσικής σημαίας, επιτρέποντάς τους να ακμάσουν μέσω του παλινδρομικού εμπορίου αγαθών.

ΟΠΛΟΥΡΓIΑ: Ο οπλισμός και η αρματωσιά της Ανατολικής Μεσογείου αποτέλεσε ένα εξαιρετικά δημοφιλές σύστημα ελεύθερης αγοράς. Ο μηχανισμός και η κάννη των όπλων, κατασκευάζονταν αρχικά σε χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία ή και η Αλβανία κι έπειτα έφταναν στην ηπειρωτική Ελλάδα με σκοπό την διακοσμητική τους επένδυση, καταλήγοντας να ανταλλάσσονται, περνώντας από χέρι σε χέρι, ως λάφυρα πολέμου. Τόσο πριν, όσο και κατά την διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, τα όπλα ανακατασκευάζονταν και διακοσμούνταν με σκοπό να αποτελούν μοναδικά αντικείμενα του είδους τους. Πιστόλες, τσακμακόπετρες, τρομπόνια, μαχαίρια, γιαταγάνια, παλάσκες, αλλά και κατηγορίες αυτών, φέρνουν στο φως όψεις του Μεσογειακού ταπεραμέντου της ελληνικής χειροτεχνίας καθιστώντας τα κειμήλια αυτά σύμβολα κοινωνικής θέσης και της Ελευθερίας.

Η ΤΑΥΤOΤHΤΑ ΤΗΣ EΝΔΥΣΗΣ: O διάκοσμος και η ενδυμασία σε άντρες και γυναίκες θα αποτελέσουν σημαντική ενότητα της έκφρασης της Ελληνικής λαογραφίας. Σε μια κοινωνία που άλλαξε σημαντικά μετά την Επανάσταση του 1821, τα κοσμήματα και τα ενδύματα από τον Ελλαδικό χώρο αποτελούν σημαντική πηγή κοινωνιολογικής προσέγγισης για την κατασκευή και χρήση τους, σε μια εποχή που σηματοδοτεί την παραδοσιακή ελληνική φορεσιά. Η κατασκευή και χρήση των παραδοσιακών κοσμημάτων ακολουθούν την λειτουργικότητα αναδεικνύοντας τα σημεία του σώματος. Σήμερα, τα ελάχιστα επιλεγμένα αντικείμενα της έκθεσης αποτελούν πολύτιμα κειμήλια του 18ου και 19ου αι. διατηρώντας ζωντανή την ιστορική και πολιτιστική μας μνήμη.

Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΣΕΡΒΙΤΣΙΟΥ: Από τα σπάνια κεραμικά του Ιζνίκ του 15ου αι., έως τις πορσελάνες της ευρωπαϊκής Δύσης και τα ροδίτικα κεραμικά σκεύη, ξεδιπλώνεται μια σύντομη ανασκόπηση της κεραμικής δημιουργίας. Τα οικιακά σκεύη, διακοσμημένα με χρώματα και μοτίβα, κατάλοιπα της μοντέρνας Ευρωπαϊκής παραγωγής, βρίσκονται να κοσμούν τα τραπέζια της Τουρκικής και Ελληνικής κοινωνίας, ανεξαρτήτως της κοινωνικής τάξης. Σε μια προσπάθεια απόδοσης του ελληνικού τραπεζιού της εποχής, επιχειρείται η ρεαλιστική απεικόνιση του σερβίτσιου με το μονόγραμμα του πολιτικού και ηγέτη των Μανιατών, Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, που σήμανε με την δράση του την έναρξη της επανάστασης, υψώνοντας την πολεμική σημαία στην Αρεόπολη της Μάνης, στις 17 Μαρτίου 1821.
Μέχρι σήμερα, η κεραμική τέχνη συνδυάζει την πολυτέλεια με την χρηστικότητα, με τα κεραμικά έργα να διατηρούν το ενδιαφέρον τους, επανερχόμενα στην καλλιτεχνική και λειτουργική επικαιρότητα και αποτελώντας πηγή για περαιτέρω έρευνα και έμπνευση για σύγχρονες δημιουργίες.

lalaounis4 Ilias Lalaounis Jewelry Museum

ΠΟΛΥΤΙΜΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ: Οι περίτεχνες ταμπακοθήκες, οι σφραγίδες, τα είδη γραφής και καπνού αφηγούνται την ροή της αστικής καθημερινότητας. Σήμερα, τα αντικείμενα αυτά δεν απολαμβάνουν της κατάλληλης αναγνώρισης και συνήθως «στριμώχνονται» στις μουσειακές συλλογές. Κατά την διάρκεια της δική μας έρευνας, εντοπίσαμε χιλιάδες πολύτιμα μικροαντικείμενα, τα οποία μας φανέρωσαν τα τεχνικά και κατασκευαστικά τους μυστικά, επιτρέποντάς μας να επιλέξουμε διεξοδικά ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα καλλιτεχνημάτων αναδεικνύοντας τα σημαντικότερα σημεία παραγωγής της Ευρώπης και της Μικράς Ασίας για να φανερώσουν τις συνήθειες της ελίτ.

Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ: Επιτραπέζια Ρολόγια & Ρολόγια Τσέπης για την Τουρκική αγορά.
Οι νέες τεχνολογίες φτάνουν από την Ευρώπη και διευκολύνουν τη καθημερινή λειτουργία. Τα μοναδικά «κρεμμύδια» με την τριπλή θήκη και τους περσικούς αριθμούς, κατασκευασμένα για τα τάγματα των Οθωμανών, σήμερα νοούνται ως ιδιαιτέρως σπάνια. Τα επιλεγμένα ρολόγια τσέπης της έκθεσης, κατασκευασμένα για σημαντικούς αγωνιστές της Ελληνικής Επανάστασης, αποτελούν σημαντικά κατάλοιπα που μαρτυρούν την ιστορία. Τα «Φιλελληνικά» επιτραπέζια ρολόγια αποτέλεσαν σημαντική υποστήριξη για τον αγώνα της Ελευθερίας από την αστική τάξη της Ευρώπης, ενώ σήμερα, παρά την «μπαρόκ» πλούσια διακόσμησή τους, δύναται να αποκατασταθούν λειτουργικά και να καταστούν χρηστικά σύμβολα μιας εποχής.