Υφυπουργός Τουρισμού

Τα στοιχεία που έχουμε ήδη στην διάθεσή μας, δείχνουν πως το 2023 έχει όλες τις προϋποθέσεις να εξελιχθεί στην καλύτερη χρονιά στην ιστορία της ελληνικής φιλοξενίας

Συνέντευξη στον Τάσο Σπανούδη

Κα Υφυπουργέ, βρίσκεστε στη θέση του Υπουργείου Τουρισμού από τις αρχές του 2021, διατελώντας επάξια το καθήκον σας. Ποια πιστεύετε ότι ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που είχατε να αντιμετωπίσετε;

Όταν ήρθα στο Υπουργείο Τουρισμού, αναλάβαμε μαζί με τον τότε Υπουργό, Χάρη Θεοχάρη, να κερδίσουμε μία από τις πιο σημαντικές μάχες για τον ελληνικό τουρισμό. Αναφέρομαι στην επανεκκίνηση του κλάδου στην χώρα, μετά από το μεγαλύτερο πλήγμα στην ιστορία της παγκόσμιας τουριστικής αγοράς και υπό την σκιά της πανδημίας. Ήμαστε οι πρώτοι, μεταξύ πολλών και μεγαλύτερων τουριστικών προορισμών, που μιλήσαμε για το άνοιγμα του τουρισμού στην χώρα μας, χωρίς να κάνουμε καμία έκπτωση σε ζητήματα ασφαλείας και δημόσιας υγείας. Δουλέψαμε σκληρά, δεχθήκαμε έντονα την κριτική, η οποία σε πολλές φορές δυστυχώς, είχε χαρακτηριστικά φθηνής μικροπολιτικής, σηκώσαμε με υπευθυνότητα το άγχος και το βάρος της ευθύνης για έναν χώρο πολύ παραγωγικό, ο οποίος άξιζε πολλά περισσότερα από την στασιμότητα και την απαισιοδοξία εκείνων των ημερών. Παράλληλα, δουλέψαμε σκληρά και για την τουριστική εκπαίδευση, τον πολύτιμο αιμοδότη της τουριστικής βιομηχανίας: με την εφαρμογή του έκτακτου μέτρου της τηλεκπαίδευσης παλέψαμε για την λειτουργία των δομών μας υπό τις πλέον δύσκολες συνθήκες. Αν και κάτω από τρομερή ένταση και αγωνία, καταφέραμε να καταστρώσουμε ένα συγκροτημένο σχέδιο και να παραμείνουμε συνεπείς προς αυτό και όσα είχαμε δεσμευθεί. Αναμφίβολα, ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετώπισε γενικά το Υπουργείο Τουρισμού και είμαι ιδιαίτερη ευγνώμων για τη συνεργασία που είχαμε τόσο με τις υπηρεσίες όσο και τους άξιους εταίρους μας από την αγορά της ελληνικής φιλοξενίας.

Το 2022 ήταν μια χρονιά κατά την οποία καταρρίψαμε το ρεκόρ προσέλευσης ξένων επισκεπτών, μετά από 2 αρκετά δύσκολες χρονιές λόγω του Covid-19. Ποιος πιστεύετε ότι ήταν ο βασικός λόγος;

Η επιτυχία της περσινής χρονιάς μόνον τυχαία δεν ήρθε. Είναι το αποτέλεσμα μίας συλλογικής προσπάθειας που έγινε με συγκροτημένο σχέδιο, στοχοπροσήλωση και αληθινό μεράκι να πετύχουμε. Αφήσαμε στην άκρη την μικροπολιτική και την απαισιοδοξία που δημιούργησαν οι αλλεπάλληλες και πρωτόγνωρες κρίσεις, ενώσαμε τις δυνάμεις μας και τολμήσαμε το διαφορετικό. Από την μεριά μας ως Υπουργείο, εξαντλήσαμε κάθε μέσο για την στήριξη των επαγγελματιών και των απασχολουμένων του κλάδου, με μέτρα που ξεπέρασαν τα 6 δις Ευρώ, όποτε και όσο αυτό χρειάστηκε. Δεν μείναμε όμως μόνο σε αυτό. Μιλήσαμε για το μέλλον που θέλουμε για τον ελληνικό τουρισμό, με γνώμονα την βιωσιμότητα και την ποιότητα που αξίζει, με αιχμή του δόρατος τον εναλλακτικό τουρισμό. Καταστρώσαμε για πρώτη φορά συγκροτημένες στρατηγικές για την προώθησή τους, από τον γαστρονομικό τουρισμό, τον οικοτουρισμό και τον καταδυτικό τουρισμό, μέχρι τον τουρισμό ευεξίας, τον αθλητικό τουρισμό και τον αγροτουρισμό. Η ελληνική καμπάνια προβολής απέκτησε την μεγαλύτερη διάρκεια στην ιστορία της και ένα νέο, δυναμικό πρόσωπο για την χώρα μας, ως προορισμού ιδανικού ακόμη και για τα πιο ειδικά ταξιδιωτικά ενδιαφέροντα. Θυμίζω την πρώτη καμπάνια χειμερινού τουρισμού “Greece does have a winter!” καθώς και την viral καμπάνια μας για το «Greek-end”, τον τουρισμό διημέρου. Διεκδικήσαμε τον χώρο μας στην διεθνή τουριστική αγορά αξιοποιώντας κάθε ευκαιρία προβολής και ανοίγματος στρέφοντας το βλέμμα μας ακόμη και σε νέες αγορές, όπως τα ΗΑΕ και η Σαουδική Αραβία. Η Θεσσαλονίκη πέτυχε την πρώτη ελληνική διάκριση στο δίκτυο Δημιουργικών Πόλεων Γαστρονομίας της ΟΥΝΕΣΚΟ ενώ το Σουφλί και η Δυτική Σάμος διακρίθηκαν ως Best Tourism Villages από τον ΠΟΤ. Και φυσικά, με στοχευμένες θεσμικές μας παρεμβάσεις δώσαμε στην ελληνική φιλοξενία σύγχρονα μέσα και όπλα, όπως ο θεσμός των DMMO και τα τρία νέα σήματα επισκέψιμων μονάδων παραγωγής, ώστε να προβληθεί ακόμη περισσότερο και πιο αποτελεσματικά. Αυτά είναι μόνον μερικές από τις πρωτοβουλίες που αναλάβαμε και φέραμε εις πέρας δουλεύοντας όλοι μαζί και με συνέπεια. Και το αποτέλεσμα μας δικαίωσε.

Έχετε αναφέρει ότι η μαγική λέξη στον τουρισμό είναι η “συνέργεια”. Ποιες είναι οι συνέργειες που θα πρέπει να γίνονται έτσι ώστε να επιτυγχάνουμε κάθε χρόνο περισσότερους αλλά και πιο ποιοτικούς τουρίστες;

Η συνέργεια είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο στηρίζεται όλο το οικοσύστημα της φιλοξενίας. Γι’ αυτό και ως Υπουργείο κατευθύναμε το μεγαλύτερο μέρος της προσπάθειάς μας στο να θωρακίσουμε θεσμικά και στην πράξη την συνεργασία όλων των εμπλεκομένων κάθε φορά οργανισμών, φορέων, προσώπων. Η συνεργασία αυτή θα πρέπει να κινείται σε τρία επίπεδα. Το πρώτο αφορά το Δημόσιο, τον τρόπο που συνεργάζονται και αλληλοσυμπληρώνονται οι διάφορες υπηρεσίες και οργανισμοί της κεντρικής και αποκεντρωμένης διοίκησης στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα και η ταχύτητα στην εξυπηρέτηση του πολίτη ή την κυκλοφορία αναγκαίας πληροφορίας. Έπειτα, αφορά στην συνεργασία που πρέπει να υπάρχει με την εκάστοτε τοπική αυτοδιοίκηση: ο τουρισμός πρέπει και μπορεί να αφορά κάθε γωνιά της πατρίδας μας μόνον εφόσον υπάρχει ανοιχτός διάλογος με τους ΟΤΑ, οι οποίοι και αυτονόητα θα πρέπει να έχουν λόγο στον τρόπο και το περιεχόμενο της στρατηγικής για την ανάπτυξη του τουρισμού στην περιοχή τους. Τέλος και πάνω από όλα, η συνέργεια σημαίνει την ζωτικής σημασία για τον κλάδο σύμπραξη μεταξύ και με τον ιδιωτικό τομέα. Την προσέγγιση αυτή, της ενεργοποίησης και της συνεργασίας όλων, συστηματοποιήσαμε και φέραμε στην πραγματικότητα του ελληνικού τουρισμού μέσω των πολύ γνωστών στο εξωτερικό Οργανισμών Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμών (DMMO), τους οποίους για πρώτη φορά θεσπίσαμε με νόμο μας, έως και της ίδιας της αλλαγής στην οργάνωση και λειτουργία υπηρεσιών μας, και την σημαντική ψηφιοποίηση διαδικασιών που μέχρι πρότινος ταλαιπωρούσαν αδικαιολόγητα πολίτες και επισκέπτες.

Ποιο θεωρείτε ότι είναι το μεγαλύτερο πλεονέκτημα μας σε σχέση με τις ανταγωνιστικές γειτονικές μας χώρες και ποιες πιστεύετε ότι είναι οι μεγαλύτερες δυσκολίες που έχουμε να αντιμετωπίσουμε;

Ζούμε σε μία πραγματικά ευλογημένη χώρα. Αυτό δεν λέγεται χάριν υπερβολής: αρκεί να φέρουμε στο μυαλό μας τις τόσο διαφορετικές εικόνες και εμπειρίες που έχει να δώσει η πατρίδα μας, από τα νησιά, τις παραλίες και τον βυθό της μέχρι την ενδοχώρα και τα συγκλονιστικά ελληνικά βουνά. Το εύρος και η διαφοροποίηση των εμπειριών που μπορεί να προσφέρει είναι μοναδικά για μία χώρα της έκτασης της Ελλάδας. Με το ζητούμενο πλέον για τους περισσότερους επισκέπτες να είναι η αυθεντικότητα και η ένταση της εμπειρίας, ένα κομμάτι το οποίο ξεχωρίσαμε ως ένα αδιαμφισβήτητο συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας σε παγκόσμια κλίμακα είναι αυτό της γαστρονομίας και γενικότερα της ελληνικής παραγωγής. Νομίζω αποτελεί ένα από τα πιο αγνά και εκλεκτά στοιχεία της ελληνικής μας ταυτότητας, με μοναδική πολλαπλασιαστική δύναμη για τον τουρισμό και την οικονομία μας εν γένει: σκεφτείτε μόνον ότι ένας ταξιδιώτης που θα γευθεί ένα απ’ τα εξαιρετικά ελληνικά κρασιά μας, θα μιλήσει για αυτό στους φίλους του, θα το αναζητήσει πιθανώς στην πατρίδα του και ίσως αποτελέσει και τον λόγο για μια νέα του επίσκεψη. Γι’ αυτό και περίπου 17 εκ. από το Ταμείο Ανάκαμψης προορίζονται για την προώθηση γαστρονομικού τουρισμού και αγροτουρισμού στην χώρα μας, ενώ συνολικά περισσότερα από 200 εκ. θα αφορούν λοιπές μορφές εναλλακτικού τουρισμού και συγκεκριμένα τον ορεινό και καταδυτικό τουρισμό αλλά και τον τουρισμό ευεξίας. Ως είπα και παραπάνω, οι ειδικές μορφές τουρισμού προσφέρουν μία μοναδική προοπτική ανάπτυξης ειδικά για τον ελληνικό τουρισμό άλλωστε.
Αχίλλειος πτέρνα για την φιλοξενία μας, αλλά και την παγκόσμια τουριστική βιομηχανία, είναι το θέμα της έλλειψης του ανθρώπινου δυναμικού στον απόηχο της πανδημικής κρίσης. Είναι νομίζω, η σημαντικότερη δυσκολία, ίσως μαζί με το γενικότερο ζήτημα της βιωσιμότητας για τον κλάδο, την οποία οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε άμεσα και με γενναιότητα. Ως Υπουργείο έχουμε ήδη προχωρήσει σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις για την αναβάθμιση και την βελτίωση της ελκυστικότητας των τουριστικών σπουδών στην χώρα μας, με τον εκσυγχρονισμό του προγράμματος σπουδών τους έως και την μετά από 11 χρόνια μεταρρύθμιση του πλαισίου πρακτικής άσκησης, την εισαγωγή νέων θεματικών και ειδικοτήτων, τον πολλαπλασιασμό των τμημάτων και δομών μας για την κάλυψη των αναγκών όλης της επικράτειας. Από την άλλη, το προσεχές διάστημα θα υλοποιηθεί το μαζικότερο πρόγραμμα επιμόρφωσης για περισσότερους από 18.000 ωφελούμενους του κλάδου ενώ ολοκληρώθηκε και η μελέτη με την βοήθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αποτύπωση των αναγκών της ελληνικής τουριστικής εκπαίδευσης και την λειτουργία Ακαδημίας Τουρισμού.

Παρόλο που ξεκίνησε και επίσημα η καλοκαιρινή περίοδος θα θέλαμε να μάθουμε ποιες είναι οι ενέργειες σας σχετικά με τον εναλλακτικό τουρισμό σε άλλες πόλεις πέραν των νησιών μας καθώς επίσης και σχετικά με την αύξηση του χειμερινού τουρισμού στη χώρα μας.

Πέρυσι θέσαμε τις βάσεις για την στρατηγική προώθηση στο εξωτερικό και το εσωτερικό του χειμερινού τουρισμού στην χώρα μας. Εμβληματική υπήρξε η πρώτη ελληνική καμπάνια για την προβολή ευκαιριών ταξιδιού στην χώρα μας και τα βουνά της τους χειμερινούς μήνες “Greece does have a winter!”. Από την άλλη με το νέο, καλύτερο πρόγραμμα επιδοτούμενου εσωτερικού τουρισμού «Τουρισμός για Όλους», για περίπου 400.000 συμπολίτες μας και με ειδική πρόνοια για την συμπερίληψη των ΑμεΑ, εστιάσαμε στην τόνωση της τουριστικής κίνησης κατά τους λιγότερο δημοφιλείς, χειμερινούς μήνες αναδεικνύοντας και νέους προορισμούς. Παράλληλα, έχουμε προχωρήσει με συγκεκριμένες πολιτικές για την βέλτιστη προώθηση του οικοτουρισμού και την ανάδειξη με όρους σεβασμού και προστασίας του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος σε προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000 της πατρίδας μας. Μαζί με το ΥΠΕΝ, τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής και με την πολύτιμη επιστημονική υποστήριξη της ΔιαΝΕΟσις προχωρήσαμε σε στοχευμένες δράσεις για την συνολική προώθηση τέτοιων περιοχών, γεωπάρκων έως και την δυναμική εξωστρέφεια για τις μονάδες παραγωγής και τα προϊόντα που παράγονται σε αυτές. Τέλος, σημαντικό εργαλείο στην προσπάθεια για την δυναμική ανάπτυξη του ορεινού και χειμερινού τουρισμού στην Ελλάδα είναι το Ταμείο Ανάκαμψης και τα περίπου 56 εκ. Ευρώ που έχουν εξασφαλιστεί μέσω αυτού για την αναβάθμιση, πράσινη και ψηφιακή, των υποδομών σε χιονοδρομικά κέντρα και ορεινά καταφύγια έως και την συντήρηση ορεινών μονοπατιών.

Για να εισέλθουμε και στα θέματα του κλάδου, η λέξη “Κόσμημα” προέρχεται από το ρήμα “Κοσμώ” που σημαίνει στολίζω. Ποια είναι η προσωπική σχέση σας με το κόσμημα;

Θα έλεγα πως είμαι λάτρης του είδους, ενώ προσυπογράφω πως πραγματικά «ότι λάμπει δεν είναι χρυσός». Το κόσμημα για εμένα συνδέεται και σε μεγάλο βαθμό αντικατοπτρίζει, για όσους γνωρίζουν, πολλά από τα συναισθήματά μου. Προτιμώ κοσμήματα χειροποίητα, γιατί στα μάτια μου μαρτυρούν την αγάπη και την έμπνευση των χεριών που τα δημιούργησε, και συνήθως το καθένα τους έχει μια αλλιώτικη ιστορία να πει. Συνήθως, προτιμώ τις πιο λιτές και διακριτικές δημιουργίες, χωρίς την πολλή πληροφορία, και με στοιχεία που παραπέμπουν στον ελληνικό πολιτισμό ή κάποιον ιδιαίτερο συμβολισμό. Άλλωστε, πάντα μου άρεσε να αναζητώ εκείνο που κρύβεται πίσω από μία εικόνα, μία λέξη, έως και ένα χρώμα. Το ίδιο κάνω και με τα κοσμήματα που επιλέγω.

Επίσης, θα ήθελα να αναφερθώ στον «ποιοτικό επισκέπτη». Πόσο μεγάλη προτεραιότητα είναι για εσάς να αρχίσουμε να προσελκύουμε αυτής της κατηγορίας τους τουρίστες, από τη στιγμή που το «brand» Ελλάδα βρίσκεται πλέον στους 5 πρώτους παγκόσμιους προορισμούς;

Ο ποιοτικός τουρίστας και η προσέγγισή του είναι για εμάς το μεγαλύτερο στοίχημα, ενώ τολμώ να πω πως έχουμε κάνει τρομερά βήματα προόδου σε σχέση με αυτό ειδικά την περασμένη χρονιά. Απόδειξη η αυξημένη μέση δαπάνη που καταγράψαμε ανά επισκέπτη σε σχέση με το 2019, μία χρονιά ρεκόρ για τον ελληνικό τουρισμό, αλλά και η σημαντική χρονική επέκταση της ταξιδιωτικής κίνησης, η οποία πέρυσι έφτασε μέχρι και τις αρχές Νοεμβρίου για αρκετές περιοχές της πατρίδας μας. Αυτός είναι και ο λόγος που η στρατηγική μας κινήθηκε στην κατεύθυνση του τουρισμού ειδικών ενδιαφερόντων, ενώ με ένα γενναίο πακέτο χρηματοδοτικών εργαλείων, από το ΕΣΠΑ μέχρι τον νέο Αναπτυξιακό Νόμο, δίνουμε την δυνατότητα στις επιχειρήσεις να εκσυγχρονίσουν τις υποδομές τους και να αναβαθμίσουν ποιοτικά τις υπηρεσίες που παρέχουν.

Ολοκληρώνοντας θα θέλατε να μας πείτε ποιο είναι το στοίχημα σας και οι προβλέψεις σας για το 2023;

Τα στοιχεία που έχουμε ήδη στην διάθεσή μας, δείχνουν πως το 2023 έχει όλες τις προϋποθέσεις να εξελιχθεί στην καλύτερη χρονιά στην ιστορία της ελληνικής φιλοξενίας. Ήδη, το δίμηνο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου καταγράφηκε μία αύξηση των εσόδων της τάξης του 80% σε σχέση με το 2022. Από την άλλη, στο πρώτο τρίμηνο του έτους οι αεροπορικές αφίξεις αυξήθηκαν κατά 53%, ενώ το Πάσχα καταγράψαμε ρεκόρ πληρότητας σε προορισμούς παραδοσιακά δημοφιλείς αλλά και εναλλακτικούς. Οι κρατήσεις δε για την περίοδο του καλοκαιριού και μέχρι τα τέλη του φθινοπώρου είναι υψηλότερες παρά ποτέ. Ωστόσο, με δεδομένο και τα όσα έχουμε περάσει τα τελευταία χρόνια, κανένας εφησυχασμός δεν επιτρέπεται. Βασική προϋπόθεση για την επιτυχία και τα ρεκόρ που αξίζουμε να σπάσουμε ως χώρα είναι να συνεχίσουμε στον δρόμο της προόδου και της δημιουργίας. Και οι επερχόμενες εκλογές είναι κομβικής σημασίας για αυτό. Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη απέδειξε στην πράξη πως μπορεί να οδηγήσει την χώρα με ασφάλεια και υπευθυνότητα σε έναν τέτοιο δρόμο. Εύχομαι και ελπίζω, όλοι μαζί, να συνεχίσουμε να πορευόμαστε στην ίδια κατεύθυνση για να πετύχουμε ακόμη περισσότερα.

Κα Ζαχαράκη θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για αυτήν την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση μας και να σας ευχηθώ καλή επιτυχία στις επερχόμενες εκλογές σαν υποψήφια βουλευτής της Ν.Δ. στην Ανατολική Αττική.